مـهندسین هوافضا فناوریـهای جدیدی را به منظور استفاده درون هوانوردی، عکسنوشته رشته تجربی سیستمـهای دفاعی و اکتشاف فضایی بـه وجود آورده و اغلب درون زمـینـه هایی مانند طراحی ساختار، هدایت، ناوبری و مراقبت، تجهیز و ارتباطات و یـا شیوه های تولید متخصص مـی شوند.
“چهارده ستاره” – درون بیشتر کشورهای صنعتی، هوافضا بـه عنوان صنعتی شناخته مـیشود کـه در برگیرنده صنایع خصوصی و دولتی است. برای مثال، چندین کشور برنامـه های فضایی دارند کـه تحت نظارت دولت قرار دارد مانند NASA درون آمریکا، ESA درون اروپا ، CSA درون کانادا، ISRO درون هند، RKA درون روسیـه، CNSA درون چین و آژانس فضایی درون ایران.
به همراه این برنامـه های فضایی دولتی بسیـاری از شرکت ها و موسسسات نیز بـه تولید ابزار فنی و مولفه های مـهم فضاپیماها یـا ها مـی پردازند. عکسنوشته رشته تجربی برخی شرکت ها مانند EADS علاوه بر تولید خرد ابزارها بـه کارهای بزرگتری مانند ساخت فضاپیماها مـی پردازند؛ برخی دیگر نیز شرکت های حمل و نقل هوایی هستند مانند Air France.
اما بـه طور تخصصی تر درون رشته مـهندسی هوافضا افراد مسئولیت طراحی و ساخت ماشینـهای غیر عادی، از هواپیماهای با وزن بیش از ۲۵۰ تن گرفته که تا فضاپیماهایی کـه قادر بـه طی مسافتهای طولانی با سرعتی بالاتر از ۳۰۰۰۰ کیلومتر درون ساعت هستند، مـی باشند.
تعریف و شرح رشته هوافضا
رشته هوافضا صدها سال هست که بنا نـهاده شده هست اما هوافضای نوین درون سال ۱۹۰۳ و در کالیفرنیـای شمالی زمانی کـه برادران رایت اولین پرواز آزمایشی خود را انجام دادند آغاز شد. عکسنوشته رشته تجربی از آن زمان هوافضا بـه عنوان یکی از رشته های جذاب، متمایز و با سرعت رشد بالا شناخته شد. از زمان بالون های هوای داغ درون قرن ۱۸ که تا هواپیمای چوبی برادران رایت و اولین ماموریت فضایی توسط آپولو ۱۱ این علم پیشرفت های فراوانی کرده هست تا امروز کـه به این رشته عنوان مـهندسی هوافضا داده اند.
اما مـهندسی هوافضا مسئولیت طراحی و ساخت ماشینـهای غیر عادی، از هواپیماهای با وزن بیش از ۲۵۰ تن گرفته که تا فضاپیماهایی کـه قادر بـه طی مسافتهای طولانی با سرعتی بالاتر از ۳۰۰۰۰ کیلومتر درون ساعت هستند، مـی باشند. آنـها هواپیماها و فضاپیماها و موشکها را طراحی کرده و توسعه داده و مورد آزمایش قرار مـی دهند و بر مراحل ساخت آنـها نظارت مـی کنند. مـهندسین هوافضایی کـه با هواپیما سر و کار دارند را مـهندسین هوانوردی و آنـهایی را کـه اختصاصا با فضاپیما کار مـی کنند، مـهندسین فضانوردی گویند.
مـهندسین رشته هوافضا فناوریـهای جدیدی را به منظور استفاده درون هوانوردی، سیستمـهای دفاعی و اکتشاف فضایی بـه وجود آورده و اغلب درون زمـینـه هایی مانند طراحی ساختار، هدایت، ناوبری و مراقبت، تجهیز و ارتباطات و یـا شیوه های تولید متخصص مـی شوند. آنـها اغلب از طراحی رایـانـه ای، دستگاه های خودکار، لیزر و تجهیزات نوری الکترونیکی پیشرفته درون کارشان بهره مـی گیرند.
آنـها ممکن هست در زمـینـه یکی از تولیدات خاص هوا-فضا مانند حمل و نقل تجاری، جت های جنگنده نظامـی، هلیکوپترها، فضاپیماها و راکت ها تخصص بگیرند.
مـهندسین هوافضا ممکن هست در آیرودینامـیک (دانش مربوط بـه حرکت اجسام درون گازها و هوا)، ترمودینامـیک (مبحث فعالیت مکانیکی و رابطه آن با حرارت)، مکانیک سماوی، نیروی محرکه، آکوستیک (علم اصوات) و یـا سیستم های هدایت و مراقبت، مـهارت داشته باشند.
مـهندسین رشته هوافضا عموما درون صنعت هوافضا بـه کار گرفته مـی شوند. اگرچه مـهارت آنـها بـه صورت روزافزونی درون رشته های دیگر نیز کاربرد پیدا مـیکند. بـه عنوان مثال، درون صنعت تولید وسایط نقلیـه موتوری، مـهندسین هوافضا خودروهایی را با مقاومت هوایی کمتر طراحی مـی کنند کـه این کار، کارایی مصرف سوخت آنـها را بالاتر مـی برد.
کاربرد و گرایشـهای رشته هوافضا
هدف اصلی صنعت هوافضا طراحی و ساخت وسایل پرنده است، درون نتیجه فارغ التحصیلان مـهندسی هوافضا مـیتوانند درون صنایع و موسسات تحقیقاتی هواپیمایی، موشکی و فعالیت ند و همچنین درون کلیـه موسسات و سازمانـهایی کـه به نحوی از وسایل پرنده استفاده مـیکنند، بـه عنوان کارشناس تحقیق درون عملیـات و تعمـیر و نگهداری خدمت کنند.
رشته هوافضا پنج گرایش دارد :
۱ ) آیرودینامـیک یـا هوا پویش، ۲) جلوبرندگی یـا پیشرانـه ها، ۳) مکانیک پرواز، ۴) سازه های هوافضایی، ۵) هواکشسانی
آیرودینامـیک : بـه مطالعه و بررسی جریـان هوا، محاسبه نیروها و گشتاورهای ناشی از آن بر روی جسم پرنده مـی پردازد و مـهندس هوافضا با فراگیری این علم بـه تحلیل جریـان های پیچیده درون اطراف اجسام پرنده پرداخته و با بـه دست آوردن نیروهای آئرودینامـیکی امکان بررسی پایداری و طراحی سازه را فراهم مـیکند.
جلوبرندگی : بـه مطالعه و بررسی سیستم‌های جلوبرنده اعم از موتورهای پیستونی ، توربینی ، راکت‌ها و نحوه تولید نیروی رانش درون آنـها مـی‌پردازد.
مکانیک پرواز : بـه مطالعه و بررسی رفتار و حرکات جسم پرنده با استفاده از اطلاعات آئرودینامـیکی، هندسی و وزنی مـی پردازد و در واقع علم مکانیک پرواز از «عملکرد» تشکیل مـیشود و «عملکرد» بـه بررسی برد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازی درون سرعت های مختلف و پایداری و کنترل وسایل پرنده مـی پردازد.
سازه های هوافضایی : بـه مطالعه و بررسی سازه‌های هواپیما و دیگر وسایل پرنده مـی‌پردازد و هدف آن طراحی سازه‌هایی هست که علاوه بر استحکام کافی درون برابر بارهای آئرودینامـیکی و سایر بارهای استاتیکی وارد بر وسایل پرنده، حداقل وزن ممکن را نیز داشته باشند.
هواکشسانی : هواکشسانی یـا آیرو الاستیسیته بر هم کنش نیروهای هواسرشی و نرمش سازه ای هست که مـیتواند باعث اهتزاز واگرایی و جز اینـها شود.
رشته هوافضا خویشاوندی زیـادی با تمامـی گرایش های مـهندسی مکانیک دارد بـه این جهت دارای شماری درس های مشترک با گرایش های مـهندسی مکانیک دارد بـه این جهت دارای شماری درسهای مشترک با گرایشـهای مـهندسی مکانیک مثل مکانیک جامدات و مکانیک شاره ها است. پایـه بیشتر این درس ها بر ریـاضی است، مانند دینامـیک سیـالات به منظور آئرودینامـیک یـا معادلات حرکت به منظور دینامـیک پرواز. با این همـه، اجزا ی تجربی بسیـاری نیز درون این رشته وجود دارد.
هوافضا درون ایران
فناوری فضایی، خوشبختانـه از سالهای پیش مورد توجه مسئولان، کارشناسان و متخصصان قرار گرفته و تا بـه امروز دستاوردهای مثبت و بی شماری بـه همراه داشته هست که از آن جمله تولید امـید است، امّا نبود متولی خاصی کـه بتواند این فعالیت ها را بـه طور متمرکز هدایت کرده و در مسیر اصلی و درست قرار دهد، باعث شده که تا استفاده بهینـه و صحیح از این منابع صورت نگیرد.
رشته مـهندسی هوافضا با توجه بـه رشد سریع و ناگهانی این دانش درون دهه های اخیر هم اکنون جزو رشته های راهبردی دانش بـه شمار مـی آید. ولی با این وجود این رشته درون ایران از سابقه زیـادی برخوردار نیست.
رشته مـهندسی هوا فضا به منظور نخستین بار درون سال۱۳۶۶ وارد ایران شد و نخستین دوره کارشناسی این رشته را دانشگاه صنعتی امـیرکبیر (پلی تکنیک تهران) راه اندازی کرد.
هم اکنون دانشگاه های صنعتی امـیرکبیر، صنعتی شریف، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه شـهید ستاری و دانشگاه صنعتی مالک اشتر و آزاد (واحد علوم و تحقیقات)، زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشغول تربیت دانشجویـان این رشته درون مقطع کارشناسی هستند. درون دوره کارشناسی ارشد علاوه بر دانشگاههای مذکور دانشگاههای تربیت مدرس، علم و صنعت، فردوسی مشـهد و شیراز نیز درون گرایشـهای مختلف مـهندسی هوا فضا دانشجو مـی‌پذیرند.
از سایتهای مفید هوافضای درون ایران مـیتوان سایت سازمان فضایی ایران را نیز نام برد.
منبع : عکسنوشته رشته تجربی تبیـان – محمدصادق ابراهیمـی
[آشنایی با صنعت و رشته هوافضا درون ایران - چهارده ستاره عکسنوشته رشته تجربی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 30 Jun 2018 22:59:00 +0000